Glenn Marcus Murcutt (sinh ngày 25 tháng 7 năm 1936) là một kiến trúc sư người Úc, từng đoạt Huy chương Alvar Aalto năm 1992, Giải thưởng Kiến trúc Pritzker năm 2002, Huy chương Vàng của Viện Kiến trúc sư Hoa Kỳ năm 2009 và Giải Praemium Imperiale năm 2021.
Glenn Murcutt làm việc một mình, không có nhân viên, chỉ thiết kế công trình trong phạm vi nước Úc và nổi tiếng là người rất kén chọn dự án. Là kiến trúc sư Úc duy nhất từng đoạt giải Pritzker danh giá, ông thường được mệnh danh là kiến trúc sư nổi tiếng nhất của nước Úc.
Tiểu sử
Glenn Murcutt sinh ngày 25 tháng 7 năm 1936 tại London trong một gia đình người Úc. Ông đã trải qua năm năm đầu đời tại tỉnh Morobe của Papua New Guinea, nơi ông lần đầu tiếp xúc với kiến trúc bản địa. Sau khi chuyển về Sydney cùng cha mẹ vào năm 1941, ông theo học tại Trường Trung học Nam sinh Manly và sau đó là Trường Kỹ thuật Sydney, nơi ông tốt nghiệp ngành kiến trúc vào năm 1961.
Murcutt bắt đầu sự nghiệp với việc làm cho nhiều kiến trúc sư khác nhau như Neville Gruzman, Ken Woolley, Sydney Ancher và Bryce Mortlock. Qua đó, ông tiếp xúc với phong cách kiến trúc hữu cơ chú trọng đến mối quan hệ với thiên nhiên. Đến năm 1969, Murcutt thành lập văn phòng riêng tại khu Mosman, Sydney.
Murcutt làm việc độc lập, chủ yếu thực hiện các công trình dân dụng và công cộng trên khắp nước Úc. Dù không nhận dự án ngoài nước hay điều hành một công ty lớn, ông vẫn có ảnh hưởng trên toàn cầu, đặc biệt qua các lớp học nâng cao dành cho cả kiến trúc sư mới vào nghề lẫn dày dạn kinh nghiệm.
Phương châm của ông, “chạm nhẹ lên mặt đất”, thể hiện rõ trong cách ông thiết kế để các công trình hòa nhập vào đặc điểm cảnh quan Úc. Các thiết kế của ông thường tiết kiệm chi phí và đa chức năng. Murcutt chú ý đến các yếu tố môi trường như hướng gió, dòng chảy nước, nhiệt độ và ánh sáng tại khu đất trước khi bắt tay vào thiết kế. Ông thường sử dụng các vật liệu như kính, đá, gỗ, bê tông, thép và tôn sóng.
Minh chứng cho tầm ảnh hưởng toàn cầu của ông là giải Pritzker năm 2002 – một trong những vinh dự cao quý nhất trong ngành kiến trúc. Theo lời ban giám khảo Pritzker: “Trong một thời đại tôn sùng sự nổi tiếng, nơi các ‘siêu sao kiến trúc’ ngập trong truyền thông và đội ngũ hỗ trợ đông đảo, Murcutt làm việc một mình ở bên kia thế giới… nhưng vẫn có danh sách khách hàng chờ đợi dài vì ông luôn dốc hết tâm huyết vào từng dự án. Ông là một nhà kỹ thuật kiến trúc sáng tạo, người có thể chuyển cảm quan về môi trường và địa phương thành những tác phẩm nghệ thuật chính trực, không phô trương.” Năm 2009, Murcutt được trao Huy chương Vàng của Viện Kiến trúc sư Hoa Kỳ.
Hiện nay, Murcutt giảng dạy kiến trúc tại Khoa Môi trường Xây dựng của Đại học New South Wales.
Một trong những công trình gần đây nhất của ông là thánh đường Hồi giáo Australian Islamic Centre, tọa lạc tại vùng Newport, Melbourne. Năm 2016, công trình này là chủ đề chính trong bộ phim tài liệu được đánh giá cao “Glenn Murcutt: Spirit of Place” do đạo diễn Catherine Hunter thực hiện. Phim ghi lại sự chấp nhận ngày càng tăng của cộng đồng Hồi giáo đối với thiết kế hiện đại đầy ấn tượng của Murcutt, đồng thời kể lại các câu chuyện về những công trình nhà ở nổi tiếng của ông, các cuộc phỏng vấn liên quan và phần tiểu sử cá nhân sâu sắc. Hunter nhận xét về Murcutt: “Ông ấy dốc hết mình, không thể nào kiềm chế được. Ông là một năng lượng không ngừng nghỉ. Lâu trước khi người ta nói về tính bền vững, Glenn đã thực hành điều đó.”
Dự án hoàn thành mới nhất của Glenn Murcutt là Cobar Sound Chapel – tác phẩm nghệ thuật sắp đặt âm thanh cố định nằm ở phía tây Cobar, vùng Outback, New South Wales, Úc do ông hợp tác với nhà soạn nhạc Georges Lentz thực hiện. Công trình chính thức khai trương vào ngày 2 tháng 4 năm 2022.
Con trai ông, Nicholas Murcutt (1964–2011), cũng là một kiến trúc sư đang hành nghề.
Các dự án nổi bật
- 1972–74 : Laurie Short House, Sydney (NSW)
- 1974–75 : Marie Short House, Kempsey (NSW)
- 1976–83 : Berowra Waters Inn, Berowra Waters (NSW)
- 1977–78: Ockens House, Cromer (NSW)
- 1977–80 : Nicholas House, Mount Irvine (NSW)
- 1977–80 : Carruthers House, Mount Irvine (NSW)
- 1982 : Kempsey Visitor Information Centre (NSW)
- 1981–83 : Ball-Eastaway House, Glenorie (NSW)
- 1976–88 : Museum of Local History and Tourist Office, Kempsey (NSW)
- 1981–82 : Fredericks House, Jamberoo (NSW)
- 1982–84 : Magney House, Bingie Bingie (NSW)
- 1986–90 : Magney House, Sydney (NSW)
- 1988–91 : Done House, Sydney (NSW)
- 1988–92 : Meagher House, Bowral (NSW)
- 1992 : Raheen (Pratt Family Wing Addition), Kew (VIC)
- 1989–94 : Simpson-Lee House, Mount Wilson (NSW)
- 1991–94 : Marika-Alderton House, Yirrkala Community, Eastern Arnhem Land (NT)
- 1992 : Murcutt Guest Studio, Kempsey (NSW)
- 1992–94 : Bowali Visitor Information Centre, Kakadu National Park (NT), in collaboration with Troppo Architects
- 1994 – 97: Deakins/Beckwith House, Woollahra ( NSW)
- 1994–96 : Schnaxl House, Newport (NSW)
- 1996–98 : Fletcher-Page House, Kangaroo Valley (NSW)
- 1995–96 : Douglas and Ruth Murcutt House, Woodside (SA)
- 1996–99 : Arthur and Yvonne Boyd Art Centre, Riversdale, West Cambewarra (NSW), in collaboration with Reg Lark and Wendy Lewin
- 1997–2001 : House at Kangaloon (NSW)
- 2000–03 : Murcutt/Lewin House and Studio, Mosman (NSW) in collaboration with Wendy Lewin
- 2001–05 : Walsh House, Kangaroo Valley (NSW)
- 2002–03 : Lerida Estate Winery, Lake George (NSW)
- 2006–07 : Moss Vale Education Centre (University of Wollongong), Moss Vale (NSW), in collaboration with Wendy Lewin
- 2006–16 : Australian Islamic Centre, Newport (VIC)
- 2019: MPavilion, Melbourne
- 2016–2022: Cobar Sound Chapel, Cobar (NSW)
Danh hiệu và các giải thưởng
Những giải thưởng danh giá mà Glenn Murcutt đã nhận được bao gồm:
-
Huy chương Vàng của Viện Kiến trúc sư Hoàng gia Úc (RAIA) năm 1992
-
Huy chương Alvar Aalto năm 1992
-
Huân chương Sĩ quan của Dòng Úc (Officer of the Order of Australia) năm 1996
-
Giải thưởng Richard Neutra cho giảng dạy kiến trúc năm 1998
-
Giải thưởng “Green Pin” của Học viện Kiến trúc Hoàng gia Đan Mạch năm 1999
-
Huy chương Thomas Jefferson cho Kiến trúc năm 2001
-
Giải thưởng Kiến trúc Pritzker năm 2002
-
Giải thưởng Văn hóa và Kiến trúc châu Á – Thái Bình Dương Kenneth F. Brown năm 2003
-
Huy chương Vàng của Viện Kiến trúc sư Hoa Kỳ (AIA) năm 2009
-
Giải thưởng Praemium Imperiale năm 2021
Ông là Hội viên Danh dự của Viện Kiến trúc sư Hoa Kỳ (AIA), Hội viên Quốc tế của Viện Kiến trúc Hoàng gia Anh (RIBA), Hội viên Danh dự của Viện Kiến trúc Hoàng gia Canada, Hội viên Danh dự của Hội Kiến trúc sư Phần Lan, cũng như Hội viên Danh dự của các viện kiến trúc ở Đài Loan, Scotland và Singapore.
Năm 2008, ông được bầu làm Hội viên Danh dự của Viện Hàn lâm Mỹ thuật và Văn học Hoa Kỳ. Năm 2010, ông được vinh danh là Thành viên Cao cấp của Hội đồng Tương lai Thiết kế (Design Futures Council).
Ông cũng là Chủ tịch sáng lập của Hiệp hội Kiến trúc Úc và hiện là Chủ tịch của Quỹ Kiến trúc Úc – đơn vị tổ chức Lớp học quốc tế thường niên mang tên Murcutt (Murcutt International Master Class).